Slikproblemen
Door de plaats en grootte van de tumor kunt je al slikproblemen hebben voordat je wordt behandeld. Vaak ontstaan de slikklachten door beschadiging van het slijmvlies door bestraling of operatie. Slikklachten na radiotherapie verdwijnen grotendeels of helemaal. De klachten zijn 6 weken na de laatste bestraling al een stuk minder. Op den duur, na een aantal jaren, kunnen slikklachten als late bijwerking van de radiotherapie weer optreden. Raadpleeg in dit geval je behandelend arts en/of logopedist. Met oefeningen is verbetering vaak mogelijk.
Tips
- gebruik brood zonder korst met smeerbaar beleg (bijvoorbeeld smeerkaas, smeerworst, jam)
- vervang brood door pap (bijvoorbeeld havermout- of griesmeel-) of door een vloeibaar drinkontbijt
- kies voor pastagerechten (bijvoorbeeld macaroni of spaghetti) met een saus
- neem in plaats van vlees eens vis of ei
- gebonden crèmesoepen zijn over het algemeen zachter en geven minder problemen dan heldere soepen
Verslikken
‘Ik verslik me vaak. Door met aandacht te eten en drinken en niet meerdere dingen tegelijkertijd te doen, zoals bijvoorbeeld eten en spreken, verslik ik me minder’.
Hoesten vóór, tijdens of na het slikken is één van de belangrijkste tekenen van verslikken. Dit ontstaat onder andere als je niet goed kunt voelen waar in de mond het voedsel zich bevindt. Als je je tong niet goed kunt bewegen heb je minder controle over het slikken. Ook kun je je verslikken wanneer tijdens het slikken de luchtweg niet goed kan worden afgesloten. Verslikken is schadelijk voor de longen. Heb je regelmatig last van je longen of een longontsteking, dan kan dit door verslikken komen. Raadpleeg hiervoor je arts en/of logopedist.
Dunne vloeistoffen (water, thee) en kruimelige droge voeding (beschuit) geven dikwijls de meeste klachten. Gladde, gebonden voeding (gebonden soep, pap, vla) geeft minder problemen, want die glijdt langzamer van mond naar slokdarm. Door angst voor verslikken bestaat het gevaar dat je te weinig drinkt.
Tips
- Voedingsmiddelen met een gemengde consistentie, zoals soep met vermicelli en stukjes groente, geven méér kans op verslikken. Kies liever een gladde (gebonden) soep. Je kunt de vulling eventueel fijnmalen met een keukenmachine/staafmixer
- Probeer uit bij welke etenstemperatuur je je minder verslikt. Voor de ene persoon gaan warme gerechten beter voor de ander koude gerechten.
- Zit tijdens eten en drinken rechtop, bij voorkeur aan tafel
- Vertel problemen bij het slikken aan de arts of logopedist. Een slikonderzoek kan zinvol zijn. Aan de hand van dit onderzoek adviseert de logopedist je over de consistentie (vaste, gemalen of vloeibare vorm) van het eten
- Er zijn oefeningen om het slikken te verbeteren, vraag hiernaar bij de logopedist.
- Er zijn verschillende soorten verdikkingsmiddelen. Niet iedereen heeft daar baat bij. Het is verstandig om het mogelijke gebruik ervan te bespreken met jouw logopedist of diëtiste.
Slikrevalidatie na Hoofd-hals kanker
Hanneke Kalf, logopedist en onderzoeker in het Radboud UMC, is bezig met het onderzoek "Intensieve…
Veelgestelde
vragen
Hoe ontstaan slikklachten?
Vaak ontstaan de slikklachten door beschadiging van het slijmvlies door bestraling of operatie.
Verdwijnen mijn slikklachten nog?
Slikklachten na radiotherapie verdwijnen grotendeels of helemaal. De klachten zijn 6 weken na de laatste bestraling al een stuk minder. Op den duur, na een aantal jaar, kunnen slikklachten als late bijwerking van de radiotherapie weer optreden. Raadpleeg in dit geval je behandelend arts en/of logopedist. Met oefeningen is verbetering vaak mogelijk.
Ik slik moeilijk, wat kan ik doen?
- gebruik brood zonder korst met smeerbaar beleg (bijvoorbeeld smeerkaas, smeerworst, jam)
- vervang brood door pap (bijvoorbeeld havermout- of griesmeel-) of door een vloeibaar drinkontbijt
- kies voor pastagerechten (bijvoorbeeld macaroni of spaghetti) met een saus
- neem in plaats van vlees eens vis of ei
- gebonden crèmesoepen zijn over het algemeen zachter en geven minder problemen dan heldere soepen
Hoe komt het dat ik mij zo vaak verslik?
Hoesten vóór, tijdens of na het slikken is één van de belangrijkste tekenen van verslikken. Dit ontstaat onder andere als je niet goed kunt voelen waar in de mond het voedsel zich bevindt. Als je je tong niet goed kunt bewegen heb je minder controle over het slikken. Ook kun je je verslikken wanneer tijdens het slikken de luchtweg niet goed kan worden afgesloten. Verslikken is schadelijk voor de longen. Heb je regelmatig last van je longen of een longontsteking, dan kan dit door verslikken komen. Raadpleeg hiervoor je arts en/of logopedist.
Wat kan ik beter niet eten/drinken bij verslikken?
Dunne vloeistoffen (water, thee) en kruimelige droge voeding (beschuit) geven dikwijls de meeste klachten. Ook voedingsmiddelen met een gemengde consistentie, zoals soep met vermicelli en stukjes groente, geven méér kans op verslikken. Kies liever een gladde (gebonden) soep. Je kunt de vulling eventueel fijnmalen met een keukenmachine/staafmixer
Wat kan ik wel eten/drinken bij verslikken?
Gladde, gebonden voeding (gebonden soep, pap, vla) geeft minder problemen, want die glijdt langzamer van mond naar slokdarm. Je kunt de vulling van je soep eventueel fijnmalen met een keukenmachine/staafmixer.
Wat kan ik doen om het verslikken tegen te gaan?
- Probeer uit bij welke etenstemperatuur je je minder verslikt. Voor de ene persoon gaan warme gerechten beter voor de ander koude gerechten.
- Zit tijdens eten en drinken rechtop, bij voorkeur aan tafel
- Vertel problemen bij het slikken aan de arts of logopedist. Een slikonderzoek kan zinvol zijn. Aan de hand van dit onderzoek adviseert de logopedist je over de consistentie (vaste, gemalen of vloeibare vorm) van het eten
- Er zijn oefeningen om het slikken te verbeteren, vraag hiernaar bij de logopedist.
- Er zijn verschillende soorten verdikkingsmiddelen. Niet iedereen heeft daar baat bij. Het is verstandig om het mogelijke gebruik ervan te bespreken met jouw logopedist of diëtiste.
